Page 57 - DewanBahasa9

Wacana Jawi

Dalam bahasa Melayu, banyak Bunyi diftong ialah
perkataan yang dimulai oleh gabungan dua bunyi
suku kata awal “tau”, antaranya vokal yang dilafazkan
termasuklah perkataan “taulan”, secara berterusan dalam
“tauge”, “tauhid”, dan “taufan”. satu hembusan nafas.
Dalam tulisan Rumi, suku kata awal ini mempunyai Allahyarham Pak Matlob,
ejaan yang sama. Adakah suku kata awal ini pakar Jawi tanah air
juga dieja sama dalam semua perkataan dalam mentakrifkan bunyi diftong
tulisan Jawi? sebagai bunyi yang
Kamus Dewan Edisi Keempat mentakrifkan dihasilkan dengan gabungan
perkataan “taulan” sebagai kawan, teman, dua bunyi menjadi satu
sahabat, rakan dan handai. Perkataan ini bunyi atau rangkap.
tergolong dalam kategori kata umum yang dieja
dalam tulisan Jawi mengikut ejaan lazim. Oleh bunyi diftong berlaku dalam satu suku kata,
itu, perkataan ini perlu dieja bertepatan dengan sebaliknya bunyi gelinciran dipisahkan oleh dua
sebutan pada setiap suku kata. Perkataan suku kata yang berbeza. Oleh sebab itu, Pak
“taulan” terdiri daripada dua suku kata, iaitu Matlob menyebut bunyi diftong dengan istilah
“tau” dan “lan”. Suku kata pertama “tau” dieja “paduan dua vokal”, sedangkan bunyi gelinciran
ta-alif-wau manakala suku kata kedua “lan” dieja dinamainya “vokal rangkap” atau “gandingan
lam-nun. Suku kata pertama dieja sedemikian dua vokal”. Oleh sebab itu, suku kata awal
kerana suku kata tersebut mengandungi bunyi dalam perkataan “taulan” dan “tauge” tidak
diftong [au]. memerlukan huruf hamzah kerana gandingan
Begitu juga dengan perkataan “tauge”, vokal [au] menghasilkan bunyi diftong dan
huruf hamzah tidak diperlukan dalam kerana bukannya bunyi gelinciran. Selain dua perkataan
perkataan ini juga mengandungi bunyi diftong ini, terdapat beberapa lagi perkataan yang
[au]. Perkataan ini merupakan antara kata dieja dengan kaedah yang sama. Contoh ejaan
serapan daripada bahasa Cina. Ejaan perkataan perkataan-perkataan ini diperturunkan dalam
“taulan” dan “tauge” ditunjukkan dalam Jadual 2.
Jadual 1. Pada masa yang sama, terdapat perkataan
seperti “taut” yang pada zahirnya dimulai oleh
Jadual 1 Ejaan perkataan “taulan” dan “tauge”. “tau”. Namun begitu, jika dicerakinkan perkataan
Rumi Jawi Rumi Jawi yang berpola KVVK ini maka terhasil dua suku

taulan tauge Jadual 2 Ejaan perkataan yang mengandungi bunyi diftong
[au] dalam suku kata pertama.
Bunyi diftong ialah gabungan dua bunyi
vokal yang dilafazkan secara berterusan dalam Rumi Jawi Rumi Jawi
satu hembusan nafas. Allahyarham Pak Matlob,
pakar Jawi tanah air mentakrifkan bunyi diftong tauladan tauke
sebagai bunyi yang dihasilkan dengan gabungan
dua bunyi menjadi satu bunyi atau rangkap. tauci taucu
Menurut beliau lagi, bunyi diftong dalam bahasa
Melayu terdapat dalam tiga bentuk, iaitu bunyi taukua tauhu
diftong [au], [ai], dan [oi].
Bunyi diftong berbeza daripada bunyi
gelinciran walaupun bunyi gelinciran turut
melibatkan gabungan dua vokal, iaitu [au],
dan [ui]. Perbezaannya cukup jelas apabila

BIL. 9 2019 55