Page 43 - Dewan Bahasa 6 2020
P. 43
Maujud secara empiris ialah kenyataan yang boleh BAHASA DAN FALSAFAH
dicerap menerusi pancaindera; maujud secara rasional
pula ialah satu kesimpulan yang terbit daripada analisis Berdasarkan sains, maksudnya ialah kebenaran yang
logikal terhadap premis. Maujud secara fizikal pula dapatlah diterbitkan daripada analisis dan uji kaji eksperimental di
dikatakan seerti dengan kenyataan empiris; manakala makmal. Analisis dan uji kaji tersebut ditopang oleh teori,
kenyataan metafizikal lazimnya diterbitkan daripada data dan tatakaedah penyelidikan berbantukan teknologi
penakulan yang bermantik, selain terhasil daripada moden untuk mendapatkan kesimpulan yang lebih kemas
pernyataan yang diwahyukan. dan jitu.
Kedua, kebenaran dalam konteks kini mesti Fakta yang selari dengan kenyataan, selain ditopang
berasaskan sains bukan mitos atau agak-agakan. Sejak pula dengan penemuan yang bersifat saintifik harus
penularan SARS-CoV-2, terlalu banyak penyebaran menjadi pertimbangan kebenaran pada era COVID-19.
pendapat yang tidak berasaskan sains. Tidak perlulah Akan tetapi, di manakah peranan bahasa? Mudah sahaja
disebutkan contohnya kerana penulis yakin bahawa para jawapannya, yakni sebagai alat yang menyalurkannya.
pembaca sedia mengetahuinya. Fakta yang selari dengan kenyataan ialah penerusan idea
positivisme logik (logical positivism) yang menegaskan
bahawa makna mesti berasaskan realiti yang tampak,
bukan realiti metafizikal. Maksudnya, makna yang bersifat
konkrit dan dapat dicerap oleh pancarindera.
Kebenaran yang berasaskan sains juga berpangkal
pada idea positivisme logik, khususnya mengenai faham
reduksionisme. Akan tetapi, lagi sekali kita perlu bertanya
adakah sekadar itu falsafah bahasanya? Atau, adakah
falsafah bahasa pada zaman COVID-19 akan berhujung
pada kebungkaman seperti yang dinukilkan oleh Giorgio
Agamben mengenai pengalaman para mangsa yang
terselamat daripada kem konsentrasi Nazi Jerman dalam
Remnant of the Auschwitz?
Menurut Agamben, pengalaman, kengerian dan
kekosongan ketika berada di dalam kem Auschwitz tidak
pernah dapat diungkapkan. Hal ini demikian kerana apa-
apa pengungkapan mengenainya tidak pernah tiba pada
kebenaran. Maka, dalam keadaan ini, kebenaran dalam
bahasa ialah kediaman.
Dalam konteks ini juga terbit kebiasaan baharu kesan
daripada pandemik COVID-19 yang merujuk kebenaran
yang didiamkan oleh si pengalaminya. Hakikatnya,
kebenaran adalah untuk saya, dan hanya saya seorang.
Jikalau saya mengungkapkannya pun, orang lain tidak
boleh memahaminya. Hal ini demikian kerana mereka
juga mempunyai kebenaran yang mereka diamkan.
Bukankah falsafah bahasa yang berhujung pada
kediaman itu lebih menampakkan keaslian? Hal ini
demikian kerana pada era COVID-19, semua manusia
mempunyai ketakutan masing-masing, sama ada
ketakutan pada fizikal akibat dijangkiti oleh wabak
tersebut, mahupun ketakutan psikologi kesan terkurung
di rumah dan penjarakan sosial. Maka,
berdiam diri itu dan di rumah pula, ialah
pengungkapan kebenaran yang sangat
ampuh. DB
Dr. Mohd Tarmizi bin Hasrah ialah pensyarah
di Pusat Pengajian Tamadun dan Falsafah,
Universiti Utara Malaysia. Beliau mengkhusus
dalam bidang dialektologi, linguistik sejarawi dan linguistik
bahasa Melayu.
BIL. 6 2020 41
