Page 5 - Dewan Bahasa Ogos 2020

BBicara ahasa

Citra Jiwa Merdeka

Salam hormat pembaca Dewan Bahasa (DB) yang Melayu II, dan Pelita Bahasa Melayu III yang memberikan
budiman. Kita bertemu lagi dalam keluaran Ogos. garis panduan tentang struktur Bahasa Melayu moden. Beliau
Ogos, bulan istimewa dan bermakna kepada seluruh yang menguasai bahasa Arab dan Belanda dianugerahkan
rakyat Malaysia. Ogos–bulan patriotik, bulan kita gelaran “Pendeta” dalam Kongres Bahasa dan Persuratan
menyambut hari kebangsaan yang jatuh pada 31 hari bulan. Melayu Ketiga pada tahun 1956 di Johor Bahru, dan
Dan, pada 31 Ogos 2020 ini, kita menyambut hari kebangsaan dianugerahkan gelaran doktor persuratan dari Universiti
M yaenrgdDekBkea-O”6.3g“M.oser2d0e2k0a”mmeennguerutet nKgaamhkuasnDetewmaan E“Bdaishi aKseaemJipwaat Malaya pada tahun 1959.
ialah bebas (daripada penjajahan, kurungan, naungan, dan Profesor Diraja Ungku Aziz yang dilahirkan pada
lain-lain), lepas (daripada tebusan, tuntutan), berdiri sendiri tahun 1922 ini dilantik menjadi Pengarah, Balai Pustaka
tidakKbuelirtgDanBtuOnggopsadmaeynaanmgplialkina.n wajah lima orang lelaki (kemudiannya, dikenali sebagai Dewan Bahasa dan
istimewa; tokoh cendekiawan ulung, pejuang bahasa Pustaka (DBP)) yang pertama. Beliau yang ketika itu
yang berpengaruh dan relevan dalam sejarah bahasa merupakan pensyarah dan aktivis bahasa yang menguasai
dan persuratan tanah air. Bermula dari kanan (mengikut bahasa Melayu, Inggeris, Arab, Parsi, dan Sanskrit menjadi
arah lawan jam), Abdullah bin Abdul Kadir Munsyi Pengarah Balai Pustaka (1956 – 1957) yang ditubuhkan pada
(Munsyi Abdullah), Zainal Abidin bin Ahmad (Za‘ba), Ungku 22 Jun 1956 hasil resolusi Kongres Bahasa dan Persuratan
Abdul Aziz bin Ungku Abd Hamid (Profesor Diraja Ungku Melayu Ketiga yang diadakan di Singapura dan Johor Bahru.
Aziz), Syed Nasir bin Syed Ismail (Tun Syed Nasir), dan Tun Syed Nasir (7 Mac 1921 – 16 Mac 1982) merupakan
Hassan bin Ahmad (Datuk Dr.). Pengarah DBP kedua (1957–1969). Beliau digelar “Panglima
Dalam halaman yang terbatas ini, saya ingin berkongsi Bahasa” oleh cendekiawan Melayu selepas Peristiwa Keranda
secara ringkas beberapa fakta menarik yang dikutip daripada 152 di DBP pada tahun 1967. Tun Syed Nasir merupakan
pembacaan saya tentang pemikiran, sumbangan dan seorang pemimpin yang tegas dan pejuang bahasa yang
pencapaian gemilang para pejuang bahasa yang istimewa gigih memartabatkan bahasa Melayu dengan menyuarakan
ini, merangkumi era kolonial, pramerdeka dan pascamerdeka. aspirasi rakyat yang berbangga dengan bahasa Melayu untuk
Selebihnya, para pembaca disarankan menggali dan dijadikan sebagai satu daripada dasar perpaduan rakyat dan
menyelidik. identiti negara. Beliau juga lantang dan berani mengecam
Munsyi Abdullah (1796–1894), jurutulis dokumen pihak-pihak yang enggan menggunakan bahasa Melayu
Stamford Raffles yang dianggap “Bapa Kesusasteraan Melayu dalam urusan rasmi, dokumen rasmi dan urusan sehari-hari.
Moden” ini banyak mengetengahkan karya yang menyentuh Menurut Tun Syed Nasir, perjuangan memartabatkan bahasa
etika penggunaan bahasa, budaya dan kritikan. Abdullah Melayu sama sukar dan penting seperti perjuangan menuntut
menekankan peri pentingnya penulisan buku nahu bahasa kemerdekaan.
Melayu apabila melihat nahu sesuatu bahasa yang dikaji Datuk Dr. Hassan Ahmad (8 Disember, 1936 – 31 Ogos, 2011)
oleh orang asing tidak dapat menyelesaikan masalah bahasa merupakan Ketua Pengarah DBP yang kelima
secara menyeluruh. Menurut Abdullah, nahu bahasa Melayu (1976–1988). Beliau yang pernah menjadi Presiden Persatuan
yang ditulis oleh orang asing merupakan pengubahsuaian Bahasa Melayu, Universiti Malaya (1961–1962) merupakan
nahu bahasa mereka yang dipaksakan ke dalam bahasa anak Melayu pertama yang dianugerahkan ijazah kedoktoran
Melayu. Sains Sosial dari Universiti Leiden, Belanda kerana giat
Tan Sri Dr. Za‘ba (16 September, 1895 – 23 Oktober, 1973) memperjuangkan dan mengukuhkan penggunaan bahasa
digelar “Raja Bahasa Melayu Moden” merupakan cendekiawan Melayu melalui peranan beliau sebagai pengerusi Majlis
MpyaaendngagmahreaanrnijgaindMii temulaleaynlaug,lubPieebllaiutkakauBnagtahptaaesbnaagMhguaenslaaayaubneIB,liaPahuea,listiaaaiBMtuaehIllaamsyauu Bahasa Melayu yang melibatkan negara-negara di rantau
oAMfsaiMala.ayBlsaeiaylisakiueanyUaNBnogEoSdkiClaWOntodikrilmPdaedrniasjanpdemi DrenunatheardBimiegasealAarrndTauhngeeWrGaaohkdilTfTaoetkhtoaephr
Pembangunan Buku Negara pada tahun 2005.
b ahaDseamteikrpiailinhlayhankgumtipeannghfaiakstiakumliteDnaBriOkgtoesnt2a0n2g0.pBeajuhaansga
Jiwa Merdeka, Bangsa yang Merdeka!

Apabila Selamat Menyambut Hari Kebangsaan ke-63.
anda mengirimkan “Kuat lilit kerana simpulnya”.
sebarang tulisan, sila catatkan
nama sebenar (di samping nama Ritah Yahaya .
pena, jika ada), nombor kad pengenalan,
alamat, nombor telefon dan nombor akaun
bank. Tanpa maklumat ini, tulisan yang dikirim
kepada kami tidak akan disiarkan. Sila nyatakan
sama ada makalah yang dihantar kepada
Dewan Bahasa juga dihantar kepada penerbit lain.
Sila alamatkan tulisan anda kepada:
Editor Dewan Bahasa,
Bahagian Majalah, Aras 20,
Menara Dewan Bahasa dan Pustaka,
Peti Surat 10803,
50926 Kuala Lumpur.

BIL. 8 2020 3