Page 54 - Dewan Bahasa September 2020
P. 54
BAHASA DAN BUDAYA
Oleh SITI SUHANA MOHD AMIR
D alam rencana ini, penulis akan memperkatakan Jadual 1 Istilah berkaitan batu yang menjadi asas binaan
batu dari aspek bahasa dan budaya sesuatu bangunan.
masyarakat di Malaysia. Penulis mulakan
dengan permainan tradisional masyarakat Istilah Maksud
Melayu, iaitu batu seremban. Dalam permainan batu Kaabah
seremban, para pemain akan melambung dan menyambut Bangunan batu yang berbentuk kubus di dalam Masjidil
tujuh biji batu kecil atau bunjut kain kecil yang berisi Kota Haram di Mekah; Baitullah.
kekacang. Istilah “batu seremban†berbeza mengikut
negeri. Sebagai contohnya, lambong kelin (Pulau Pinang), Benteng 1. Tempat pertahanan yang dikelilingi tembok batu,
lambung (Bajau), lambong tujuh, selambut (Kelantan), 2. Tembok batu yang mengelilingi kubu pertahanan.
batu tujeh (Kedah) Tugu
Selain itu, sole (Kedah) pula ialah sejenis permainan Lingga 1. Dinding daripada batu untuk melindungi kota daripada
tradisional yang menggunakan bola dan ketul batu (bata) serangan musuh,
dan cara permainannya seperti sofbol pada masa kini dan
gunung (Kedah), iaitu gundu atau ibu daripada cebisan 2. Tempat yang diperkuat dengan tembok batu; tempat
batu, kayu, kaca dan sebagainya yang digunakan dalam yang dikelilingi tembok untuk kediaman askar.
permainan tradisional Melayu (sambut-sambut, lompat
teng-teng, dan sebagainya). Bangunan (tiang besar dan tinggi dan sebagainya) yang
Dalam laman sesawang Pusat Rujukan Persuratan dibina daripada batu, batu marmar dan lain-lain.
Melayu (PRPM) dan penelitian penulis melalui Kamus
Dewan Edisi Keempat, batu diperihalkan sebagai Tugu peringatan yang dibuat daripada batu.
1. Benda keras yang berasal dari bumi tetapi bukan logam
dan terdiri daripada pelbagai jenis, 2. Sejenis logam kecil Gedung Rumah besar yang dibuat daripada batu, rumah batu.
yang dipakai dalam alat pemantik api (untuk mencetuskan Piramid
api), 3. Ukuran jarak sejauh 1760 ela (1.6 kilometer). Binaan daripada batu yang mempunyai dasar
PRPM juga merakamkan pelbagai dialek dan bahasa Candi segi empat atau segi tiga dan sisi cerun bertemu
sukuan yang menjelaskan konsep dan makna batu. Batu Arca di puncak, terutama yang dibina daripada batu
menjadi bahan asas binaan sesuatu bangunan dan di Mesir kuno.
sebagainya sebagai tempat berlindung, rumah ibadat,
pertahanan, tugu peringatan dan patung. Pemerihalan Bangunan kuno yang dibuat daripada batu tempat orang
istilah batu yang menjadi asas binaan sesuatu bangunan Hindu atau orang Buddha mengadakan pemujaan dan
dan maksudnya diperlihatkan dalam Jadual 1. lain-lain.
Patung yang dibuat daripada batu yang dipahat dan
menyerupai bentuk sesuatu.
Stupa Bangunan daripada batu yang berbentuk loceng.
Kolah
Kolam renang Sejenis kolam berbentuk segi empat dibuat daripada
batu dan simen (untuk menakung air).
Kolam yang besar dibuat daripada batu (simen dan
lain-lain) tempat orang berenang.
52 BIL. 9 2020
